Het principe van de brandstofcel is al sinds 1838 bekend. Maar om die chemische reactie vervolgens veilig, efficiënt en met voldoende kracht onder de motorkap van een auto plaats te laten vinden... Daar komt een forse dosis innovatiekracht bij kijken. En geduld. Zo toonde Toyota al in 1996 zijn allereerste waterstofauto (de FCEV-1), maar duurde het nog bijna twee decennia om een exemplaar te ontwikkelen dat echt rijp is voor een marktintroductie. Aan dat lange wachten komt nu met de Toyota Mirai een eind.

Mirai is het Japanse woord voor toekomst. Een zorgvuldig gekozen naam, blijkt ook wel uit de toelichting van Akio Toyoda, President van Toyota Motor Corporation: “Tijdens de ontwikkeling zagen we een duurzame wereld voor ons waarin auto’s niet langer afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Dat was een uitdagend, maar inspirerend doel. En nu is het werkelijkheid geworden. De Mirai is een brandstofcelauto die op waterstof loopt.

Dat gas kan uit vrijwel alles worden gewonnen, zelfs uit afval. Uit een volle tank kan de Mirai genoeg energie halen om een huishouden een hele week van energie te voorzien. Het is een keerpunt in de automotive industrie. Deze auto gaat écht het verschil maken.”

Wilma Mansveld, staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu:
“Waterstof is een van de oplossingen voor schonere steden, omdat de luchtkwaliteit verbetert en elektrische auto’s nauwelijks geluid maken.”

Japan en de Verenigde Staten zijn de eerste landen waar de Mirai te koop is. Vanaf september volgen enkele Europese landen: Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. De verkoop richt zich op landen waar al de nodige waterstoftankstations aanwezig zijn. Dat zullen er in de toekomst meer worden, verwacht Ewald Breunesse, manager energietransities bij Shell. “Je ziet dat meerdere landen streven naar de ontwikkeling van een waterstof-highway. In Californië en Duitsland zijn ze al bezig met het bouwen van een groter netwerk.

Daarbij is het wel zaak dat autofabrikanten en tankstations in gelijke pas blijven lopen. Met aardgas is dat destijds niet gelukt. Daar liepen de tankstations te ver vooruit. Dat zal nu niet meer zo snel gebeuren. Het is zaak dat alle betrokken partijen intensief contact met elkaar hebben en dat ook overheden helpen om projecten in het juiste tempo op te schalen.”

Michael Rutgers, Directeur Longfonds:
“Dat er nu waterstofauto’s op de markt komen die totaal geen fijnstof uitstoten, is natuurlijk hartstikke goed nieuws. Die ontwikkeling kunnen wij alleen maar toejuichen.”

In ons land hebben we op dit moment twee openbare tankstations voor waterstofauto’s. Het gaat om één station in het Zuid-Hollandse Rhoon, dat vorig jaar september is geopend, en om één station in Helmond. Tot 2020 moeten er twintig waterstoftankstations in Nederland komen, waar dan tweeduizend waterstofauto’s kunnen tanken. Daarnaast zullen er nog separate tankpunten komen waar honderd waterstofbussen terechtkunnen. De Arnhemse pomphouder Petra van Stijn is ook bezig om een nieuwe waterstofinstallatie te realiseren. Naast pomphouder is zij voorzitter van BETA (Belangenvereniging Tankstations).

Dat ze wat met waterstof heeft, blijkt uit het feit dat zij al in 2010 waterstof in haar assortiment had. “De verwachting was destijds dat er snel waterstofauto’s verkrijgbaar zouden zijn, maar die lieten toch wat langer op zich wachten. We waren dus te vroeg. Sinds 2012 is de installatie niet meer in gebruik. Aangezien er nu wel af-fabriek waterstofvoertuigen op de markt komen, gaan we samen met Connexxion een nieuw project opstarten. Er komt een nieuwe installatie waar in eerste instantie twee bussen gaan tanken. Als het goed is, kunnen volgend jaar ook personenauto’s met een brandstofcel hier terecht.”

Ad van Wijk, hoogleraar Future Energy Systems bij de TU Delft
“Als het aan ons ligt, staan waterstofauto’s straks in een speciale parkeergarage waar ze via hun brandstofcel elektriciteit opwekken voor de woningen en bedrijven in de omgeving. Die garage wordt dan dus een elektriciteitscentrale. En tegelijkertijd een tankstation, want de auto’s worden daar ter plekke bijgevuld.”

De verkoop van de Toyota Mirai overtreft in Japan alle verwachtingen. Inmiddels zijn er al meer dan 1500 van verkocht. De ontwikkelingen gaan dus snel. Wat begon met een chemische reactie op een paar plaatjes platina, lijkt nu - 177 jaar later - toch heel duidelijk in een stroomversnelling te komen.